صندوق توسعه ملی که در این ماده صندوق نامیده میشود با هدف تبدیل بخشی از عواید ناشی از فروش نفت و گاز و میعانات گازی و فرآوردههای نفتی به ثروتهای ماندگار. مولد و سرمایههای زاینده اقتصادی و نیز حفظ سهم نسلهای آینده از منابع نفت و گاز و فرآوردههای نفتی تشکیل میشود.

صندوق در تهران مستقر است و در تهران و سایر نقاط کشور شعبهای نخواهد داشت. اموال و داراییهای این صندوق متعلق به دولت جمهوری اسلامی ایران میباشد. این ماده در حکم اساسنامه صندوق است.

الف - ارکان صندوق عبارتند از:

1 - هیات امناء

2 - هیات عامل

3 - هیات نظارت

ب - هیات امناء به عنوان بالاترین رکن صندوق. دارای وظایف و اختیارات زیر است:

1 - راهبری. تعیین سیاستها و خطمشیها

2 - تصویب شرایط و نحوه اعطاء تسهیلات برای تولید و سرمایهگذاری به بخشهای خصوصی. تعاونی و عمومی غیردولتی

3 - تصویب نظامنامهها. برنامههای راهبردی. بودجه سالانه. صورتهای مالی و گزارش عملکرد صندوق

4 - انتخاب رئیس و سایر اعضاء هیات عامل مطابق بندهای (د) و (ه -)

5 - عزل رئیس و اعضای هیات عامل با پیشنهاد هر یک از اعضای هیات امناء و تصویب هیات امناء

6 - اتخاذ تصمیم درباره ارجاع دعاوی به داوری و صلح دعاوی با رعایت اصل یکصد و سی و نهم (139) قانون اساسی

7 - تعیین انواع فعالیتهای مورد قبول و واجد اولویت پرداخت تسهیلات در بخشها و زیربخشهای تولیدی و خدماتی زاینده و با بازده مناسب اقتصادی

8 - تعیین حداقل نرخ بازده مورد انتظار از منابع صندوق و همچنین نرخ بازده مورد قبول طرحهای تولیدی و سرمایهگذاری برای پرداخت تسهیلات و تعیین نرخ سهم مشارکت در طرحهای سرمایهگذاری به نحوی که میانگین این نرخها کمتر از متوسط نرخ بازده سپردههای بانک مرکزی در بازارهای خارجی نباشد.

ج - هیات امناء

ترکیب اعضای هیات امناء به شرح زیر است:

1 - رئیس جمهور (رئیس هیات امناء)

2 - معاون برنامهریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور (دبیر هیات امناء)

3 - وزیر امور اقتصادی و دارائی

4 - وزیر کار و امور اجتماعی

5 - وزیر نفت

6 - رئیس کل بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران

7 - رئیس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران به عنوان عضو ناظر و بدون حق رای

8 - رئیس اتاق تعاون ایران به عنوان عضو ناظر و بدون حق رای

9 - دو نفر نماینده از کمیسیونهای اقتصادی و برنامه و بودجه و محاسبات به انتخاب مجلس شورای اسلامی

10 - دادستان کل کشور

تبصره 1 - جلسات هیات امناء حداقل سالی دو بار تشکیل میشود.

تبصره 2 - جلسات هیات امناء با حداقل دو سوم اعضاء صاحب رای رسمیت یافته و تصمیمات آن با حداقل پنج رای اتخاذ میگردد.

تبصره 3 - روسای هیات عامل و هیات نظارت بدون حق رای میتوانند در جلسات هیات امناء شرکت نمایند.

تبصره 4 - هرگونه تصمیم هیات امناء در مورد تصویب ترازنامه و صورتهای مالی صندوق و نیز انتصاب رئیس و اعضای هیات عامل در روزنامه رسمی کشور و نیز یکی از روزنامههای کثیرالانتشار به انتخاب هیات امناء. درج میگردد.

تبصره 5 - دستور جلسه. تاریخ و محل جلسات هیات امناء توسط دبیر هیات امناء تعیین و حداقل پانزده روز قبل از تشکیل جلسه برای اعضاء هیات ارسال میشود.

تبصره 6 - بودجه ستاد صندوق به تصویب هیات امناء میرسد.

د - به منظور اداره امور صندوق در چهارچوب مفاد اساسنامه و مصوبات هیات امناء. هیات عامل مرکب از پنج نفر از افراد صاحب نظر. با تجربه و خوشنام در امور اقتصادی. حقوقی. مالی. بانکی و برنامهریزی با حداقل ده سال سابقه مرتبط و مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد توسط هیات امناء انتخاب و با حکم رئیسجمهور منصوب میشوند و دارای وظایف و اختیارات زیر میباشند:

1 - پیشنهاد فعالیتهای مورد قبول و واجد اولویت پرداخت تسهیلات در بخشها و زیربخشهای تولیدی و خدماتی زاینده و با بازده مناسب اقتصادی به هیات امناء

2 - پیشنهاد موارد سرمایهگذاری در بازارهای پولی و مالی بینالمللی و داخلی به هیات امناء

3 - تعیین چهارچوب قراردادهای عاملیت با بانکهای عامل و تعیین مسوولیتها و اختیارات بانک عامل در چهارچوب این قراردادها

4 - برقراری نظام حسابرسی داخلی و استقرار نظام کنترلهای داخلی مناسب

5 - تایید صورتهای مالی ارزی و ریالی و ارائه آن به هیات امناء

6 - ارائه پیشنهاد به هیات امناء در خصوص نظامنامهها و شرایط و نحوه اعطای تسهیلات

7 - اتخاذ تصمیم نسبت به هرگونه اقدامی به نام صندوق در محدوده وظایف و اهداف مندرج در اساسنامه به جز آنچه تصمیم درباره آنها به صراحت در حوزه صلاحیت هیات امناء یا رئیس هیات عامل است مگر این که به هیات عامل تفویض شده باشد.

8 - اتخاذ تصمیم راجع به کلیه اموری که توسط رئیس هیات عامل در محدوده اختیارات خود در دستور کار هیات عامل قرار میگیرد.

9 - اجرای مصوبات هیات امناء

10 - پیشنهاد ارجاع دعاوی به داوری. تعیین داور و صلح دعاوی به هیات امناء

11 - افتتاح یا بستن حسابهای ارزی در نزد بانک مرکزی و معرفی صاحبان امضای مجاز از بین اعضای هیات عامل. رئیس و سایر مدیران صندوق

12 - انعقاد قرارداد با مشاور معتبر بینالمللی در امور سرمایهگذاری و مهندسی مالی برای ارزیابی. بهبود و ارتقاء عملکرد صندوق.

13 - سایر موارد ارجاعی از سوی هیات امناء

تبصره 1 - برکناری و قبول استعفای اعضای هیات عامل مشروط به تایید دو سوم اعضای صاحب رای هیات امناء خواهد بود.

تبصره 2 - اعضای هیات عامل باید تمام وقت بوده و هیچگونه فعالیت اقتصادی و شغل دیگری به استثناء تدریس نداشته باشند. اعضای هیات عامل مشمول حکم مندرج در اصل یکصد و چهل و دوم (142) قانون اساسی میباشند.

تبصره 3 - دوره تصدی هیات عامل پنج سال بوده و انتخاب مجدد اعضاء بلامانع است.

تبصره 4 - کلیه اوراق بهادار. چکها. سفتهها. بروات. قراردادها و سایر اسناد تعهدآور با امضای دو عضو از سه عضو هیات عامل که توسط این هیات تعیین میشوند همراه با مهر صندوق معتبر خواهد بود.

تبصره 5 - تصمیمات هیات عامل با حداقل سه رای نافذ است.

ه - - رئیس هیات عامل که بالاترین مقام اجرائی صندوق است از بین اعضای هیاتعامل توسط هیات امناء انتخاب و با حکم رئیس جمهور منصوب میشود. رئیس هیات عامل دارای وظایف و اختیارات زیر میباشد:

1 - ابلاغ و صدور دستور اجرای تصمیمات هیات عامل و نظارت بر حسن اجرای آن

2 - تعیین دستور جلسه و اداره جلسات هیات عامل

3 - اداره صندوق در چهارچوب مصوبات هیات عامل و هیات امناء

4 - تهیه و تنظیم طرحها و برنامههای اجرائی در حیطه فعالیتهای موضوع صندوق

5 - تهیه و تنظیم برنامه. بودجه. صورتهای مالی صندوق و پیشنویس گزارش هیات عامل به هیات امناء

6 - اداره امور داخلی صندوق. به کارگیری نیروی انسانی و انجام هزینههای جاری و اداری صندوق

7 - تهیه و تنظیم گزارش عملکرد صندوق برای ارائه به هیات عامل حداقل هر سهماه یک بار

8 - نمایندگی صندوق در برابر اشخاص ثالث و کلیه مراجع داخلی و خارجی اعم از قضائی. اداری. ثبتی و مشابه آنها با حق توکیل به غیر ولو به طور مکرر

9 - اقامه یا دفاع از دعاوی یا شکایات مربوط به امور صندوق اعم از حقوقی و کیفری با کلیه اختیارات مربوط به امور دادرسی به جز حق مصالحه و ارجاع امر به داوری

10 - سایر امور ارجاعی از سوی هیات عامل

و - به منظور حصول اطمینان از تحقق اهداف صندوق و نظارت مستمر بر عملیات جاری آن و جلوگیری از هرگونه انحراف احتمالی از مفاد اساسنامه. خطمشیها و سیاستها. هیات نظارت با ترکیب رئیس دیوان محاسبات کشور. رئیس سازمان حسابرسی کشور. رئیس سازمان بازرسی کل کشور تشکیل میشود.

تبصره 1 - نظارت این هیات نافی وظایف قانونی دستگاههای نظارتی نظیر دیوان محاسبات و بازرسی کل کشور نخواهد بود.

تبصره 2 - هیات نظارت دارای رئیس. نایب رئیس و دبیر خواهد بود که در اولین جلسه هیات نظارت انتخاب خواهند شد.

ز - وظایف هیات نظارت:

1 - رسیدگی به صورتها و گزارشهای مالی صندوق و تهیه گزارشهای موردی و ادواری برای هیات امناء و مجلس شورای اسلامی؛

2 - رسیدگی به صورت ریزدارائیها. مطالبات. تعهدات و خلاصه حسابهای صندوق و گواهی آنها برای انتشار در روزنامه رسمی کشور؛

3 - رسیدگی به عملکرد صندوق از لحاظ انطباق با موازین قانونی و اساسنامه و اهداف صندوق

این هیات در ایفاء وظایف خود و بدون مداخله در امور جاری. کلیه اسناد و دارائیها و حسابهای صندوق را مورد رسیدگی قرار داده و میتواند به اطلاعات و مدارک و مستندات صندوق که لازم میداند دسترسی داشته باشد. این هیات موظف است گزارش نظارتی خود را هر شش ماه یکبار به هیات امناء و مجلس شورای اسلامی ارائه دهد.

تبصره - هیات نظارت میتواند برای حسابرسی از عملکرد صندوق از خدمات اشخاص حقیقی و حقوقی صاحب صلاحیت استفاده نماید.

ح - منابع صندوق:

1 - حداقل معادل بیست درصد (20%) از منابع حاصل از صادرات نفت (نفتخام. و میعانات گازی. گاز و فرآوردههای نفتی) در سالهای برنامه و تعیین مبلغ آن در قوانین بودجه سنواتی

2 - حداقل بیست درصد (20%) ارزش صادرات تهاتری اقلام فوقالذکر

3 - افزایش سهم واریزی از منابع بندهای (1) و (2) هر سال به میزان سه واحد درصد

4 - پنجاه درصد (50%) مانده نقدی حساب ذخیره ارزی در پایان سال 1389 و سالهای بعد

5 - منابع قابل تحصیل از بازارهای پولی بینالمللی با مجوز هیات امناء با رعایت قوانین مربوط.

6 - سود خالص صندوق طی سال مالی

7 - درآمد حاصل از سود موجودی حساب صندوق در بانک مرکزی. معادل میانگین نرخ سود سپردههای بانک مرکزی در بازارهای خارجی با محاسبه و پرداخت هر سه ماه یکبار

8 - بیست درصد (20%) منابع موضوع جزء (د) بند (4) قانون بودجه سال 1389 کل کشور

تبصره 1 - بازپرداخت اصل و سود تسهیلات پرداختی از محل صندوق توسعه ملی به حساب صندوق واریز و مجددا در جهت اهداف صندوق به کار گرفته میشود.

تبصره 2 - حسابهای صندوق فقط نزد بانک مرکزی نگهداری خواهد شد.

ط - مصارف صندوق:

1 - اعطای تسهیلات به بخشهای خصوصی. تعاونی و بنگاههای اقتصادی متعلق به موسسات عمومی غیردولتی برای تولید و توسعه سرمایهگذاریهای دارای توجیه فنی. مالی و اقتصادی

2 - اعطای تسهیلات صادرات خدمات فنی و مهندسی به شرکتهای خصوصی و تعاونی ایرانی که در مناقصههای خارجی برنده میشوند از طریق منابع خود یا تسهیلات سندیکایی

3 - اعطای تسهیلات خرید به طرفهای خریدار کالا و خدمات ایرانی در بازارهای هدف صادراتی کشور

4 - سرمایهگذاری در بازارهای پولی و مالی خارجی

5 - اعطای تسهیلات به سرمایهگذاران خارجی با در نظر گرفتن شرایط رقابتی و بازدهی مناسب اقتصادی به منظور جلب و حمایت از سرمایهگذاری در ایران با رعایت اصل هشتادم (80) قانون اساسی میباشد.

6 - تامین هزینههای صندوق

تبصره 1 - استفاده از منابع صندوق برای اعتبارات هزینهای و تملک دارائیهای سرمایهای و بازپرداخت بدهیهای دولت به هر شکل ممنوع است.

تبصره 2 - اعطای تسهیلات موضوع این ماده فقط به صورت ارزی است و سرمایهگذاران استفادهکننده از این تسهیلات اجازه تبدیل ارز به ریال در بازار داخلی را ندارند.

تبصره 3 - اعطای کلیه تسهیلات صندوق صرفا از طریق عاملیت بانکهای دولتی و غیردولتی خواهد بود.

ی - سایر مقررات:

1 - سهم عاملیت بانکها در شرایط رقابتی متناسب با نرخ کارمزد و توان تخصصی و کارشناسی بانکها توسط هیات عامل تعیین میشود.

2 - سهم صندوق از منابع موضوع جزء (1) و (2) بند (ح) این ماده ماهانه توسط بانک مرکزی به حساب صندوق واریز و در پایان سال مالی با توجه به قطعیشدن منابع تسویه میشود.

3 - پرداخت تسهیلات از محل منابع صندوق بدون تایید توجیه فنی. اقتصادی. مالی و اهلیت متقاضی توسط بانک عامل ممنوع است و در حکم تصرف غیرقانونی در اموال عمومی خواهد بود. ارزیابی گزارشهای توجیه فنی. اقتصادی و مالی و احراز کفایت بازدهی طرحهای سرمایهگذاری با لحاظ عامل خطرپذیری. به میزانی که از نرخ سود تسهیلات مورد انتظار اعلامشده توسط هیات امناء کمتر نباشد به عهده بانک عامل و به مثابه تضمین بانک عامل در بازپرداخت اصل و سود تسهیلات به صندوق است.

صندوق. منابع موردنیاز طرحهای سرمایهگذاری بخش کشاورزی. آب و منابع طبیعی را از طریق بانک عامل یا صندوق حمایت از توسعه سرمایهگذاری بخش کشاورزی به صورت ارزی و با سود انتظاری کمتر در اختیار سرمایهگذاران بخش قرار میدهد.

4 - مجموع تسهیلات اختصاصیافته از منابع صندوق با عاملیت بانکها به موسسات و نهادهای عمومی غیردولتی و شرکتهای تابعه و وابسته در هر حال نباید بیش از بیست درصد (20%) منابع صندوق باشد.

موسسات و شرکتهایی که اکثریت مطلق سهام آنها متعلق به موسسات عمومی و عامالمنفعه نظیر موقوفات. صندوقهای بیمهای و بازنشستگی و موسسات خیریه عمومی است از نظر این ماده در حکم موسسات و شرکتهای وابسته به نهادهای عمومی غیردولتی هستند.

تبصره 2 - بنگاههای اقتصادی که صرفنظر از نوع مالکیت بیش از بیست درصد (20%) اعضاء هیات مدیره آنها توسط مقامات دولتی تعیین میشوند از نظر این ماده دولتی محسوب میگردند و پرداخت از منابع صندوق به آنها ممنوع است.

تبصره 3 - صندوق موظف است در توزیع منابع بین بخشهای اقتصادی و استانها. توازن منطقهای را مدنظر قرار دهد.

5 - سال مالی صندوق از اول فروردین ماه هر سال تا پایان اسفندماه همان سال است.

6 - صندوق در امور اداری. استخدامی. مالی و معاملاتی تابع این اساسنامه و قوانین موسسات و نهادهای عمومی غیردولتی و سیاستهای پولی و ارزی میباشد. آئیننامههای لازم به پیشنهاد هیات امنای صندوق به تصویب هیات وزیران خواهد رسید و طبق اصل یکصد و سی و هشتم (138) قانون اساسی اقدام خواهد شد.

7 - رئیس هیات عامل صندوق توسعه ملی موظف است هر شش ماه یکبار میزان منابع و مصارف و محل مصارف صندوق را به هیات امناء. هیات نظارت و مجلس شورای اسلامی گزارش نماید.

8 - هیات نظارت در صورت برخورد با تخلف و جرم در اجرای احکام این ماده حسب مورد مراتب را به مراجع صالحه اعلام میدارد.

9 - ترازنامه و حساب سود و زیان صندوق به همراه گزارش و اظهارنظر هیات نظارت باید حداقل پانزده روز قبل از تشکیل جلسه به هیات امناء تسلیم گردد.

10 - صدور هرگونه ضمانتنامه و پرداخت هرگونه تسهیلات از محل منابع صندوق فقط از طریق بانکهای عامل اعم از دولتی یا غیردولتی و صندوق حمایت از توسعه سرمایهگذاری بخش کشاورزی انجام میشود.

11 - تغییر در اساسنامه و انحلال صندوق تنها با تصویب مجلس شورای اسلامی است.